path: root/tde-i18n-nl/docs/tdebase/konqueror/filemanager.docbook

<chapter id="filemanager">
<chapterinfo>
<authorgroup>
<author>&Pamela.Roberts;</author>
&Bram.Schoenmakers; 
</authorgroup> <date>2005-04-01</date> <releaseinfo>3.4</releaseinfo> </chapterinfo>

<title>&konqueror; de bestandsbeheerder</title>

<sect1 id="dirfolders">
<title>Mappen en paden</title>
<para>In &UNIX; en &Linux; zijn alle mappen gerangschikt volgens een omgekeerde boomstructuur die steeds verder vertakt naarmate u verder afdaalt. U kunt dus van iedere map naar iedere andere map door eerst <quote>naar boven</quote> te gaan tot het gemeenschappelijke punt (de Root) om daarna weer <quote>naar beneden</quote> te gaan naar de map die u zoekt. </para>  

<para>De positie van iedere map of bestand kan omschreven worden door zijn <quote>pad</quote>, dat een eenvoudige lijst bevat van alle mappen die u moet afdalen totdat u bij dat bestand komt. Bijvoorbeeld<filename class="directory">/home/pam</filename> is de submap <filename class="directory">pam</filename> van de submap <filename class="directory">home</filename> van de hoofdmap, en <filename> /home/pam/tekst.txt</filename> is het bestand <filename>tekst.txt</filename> in die submap. De <quote>/</quote> aan het begin staat voor de hoofdmap, helemaal bovenaan de boomstructuur.</para>

<para>Iedere map op uw systeem, inclusief partities, diskettes en &CD-ROM;s zijn geplaatst in deze boomstructuur afdalend vanaf /. De exacte paden hangen af van hoe uw systeem is ingesteld (zie ook de sectie <link linkend="floppy-cd">Diskette- en &CD-ROM;-stations</link>). </para>
<para>Iedere gebruiker op een &UNIX; / &Linux;-systeem heeft zijn eigen persoonlijke map, waarin bestanden en instellingen van deze gebruiker worden opgeslagen. Bijvoorbeeld <filename class="directory">/home/john</filename> en <filename class="directory">/home/mary</filename>. Het symbool <keycap>~</keycap> wordt vaak gebruikt om de persoonlijke map aan te duiden. Zo verwijst <filename>~/letter.txt</filename> naar het bestand <filename>letter.txt</filename> in uw persoonlijke map.</para>
<para>Opmerking: vaak wordt het woord <quote>directory</quote> gebruikt in plaats van <quote>map</quote>.</para>
</sect1>

<sect1 id="viewmode">
<title>Weergavemodi</title>
<para>In de bestandsbeheerdermodus toont &konqueror; welke bestanden en submappen bewaard worden in een map en kan u daarover ook enige informatie geven.</para>
<para>Het <quote>pad</quote> van de map wordt weergegeven in de titelbalk en in de locatiebalk, voorafgegaan door de tekst <quote>file: </quote> om aan te geven dat de map deel uitmaakt van uw normale bestandssysteem. Bijvoorbeeld <filename>file:/home/pam</filename>.</para>

<para>De manier waarop &konqueror; de bestanden en mappen weergeeft hangt af van de gekozen weergavemodus. Deze kunt u selecteren via het menu <menuchoice> <guimenu>Beeld</guimenu><guisubmenu>Weergavemodus</guisubmenu></menuchoice>, waar u uit de volgende opties kunt kiezen: </para>

<variablelist>

<varlistentry>
<term><guimenuitem>Pictogramweergave</guimenuitem></term>
<listitem><para>Toont de naam en een passend pictogram van ieder bestand of map. </para></listitem>
</varlistentry>

<varlistentry>
<term><guimenuitem>Multikolomweergave</guimenuitem></term>
<listitem><para>Hetzelfde als de <guimenuitem>Pictogramweergave</guimenuitem>, behalve dat de items gerangschikt zijn in gelijke kolommen.</para>
</listitem>
</varlistentry>

<varlistentry>
<term><guimenuitem>Gedetailleerde weergave</guimenuitem></term>
<listitem><para>Toont ieder bestand of map op een aparte regel, met een klein pictogram gevolgd door de bestands- of mapnaam. Achter de naam volgt wat informatie over dat item. Welke informatie er getoond zal worden kunt u instellen via het menu <menuchoice><guimenu>Beeld</guimenu><guisubmenu>Details tonen</guisubmenu></menuchoice>. </para></listitem>
</varlistentry>

<varlistentry>
<term><guimenuitem>Tekstweergave</guimenuitem></term>
<listitem><para>Gelijk aan de <guimenuitem>Gedetailleerde weergave</guimenuitem>, behalve dat de pictogrammen niet getoond worden en dat het eerste teken van een mapnaam een <quote>/</quote> is. </para></listitem>
</varlistentry>

<varlistentry>
<term><guimenuitem>Boomstructuurweergave</guimenuitem></term>
<listitem><para>Deze optie is handig bij het <link linkend="navigation">navigeren</link> door de boomstructuur van de huidige map. De weergave is gelijk aan de <guimenuitem>Gedetailleerde weergave</guimenuitem>, behalve dat iedere regel begint met een kleine <keycap>+</keycap> wanneer het item een map is. Door met de <mousebutton>linker</mousebutton>muisknop te klikken zal de map uitgeklapt worden zodat u de inhoud kunt zien.</para>
</listitem>
</varlistentry>

<varlistentry>
<term><guimenuitem>Infolijstweergave</guimenuitem></term>
<listitem><para>Gelijk aan de <guimenuitem>Gedetailleerde weergave</guimenuitem>, behalve dat het aantal regels, woorden en lettertekens in een bestand getoond wordt, indien mogelijk. </para></listitem>
</varlistentry>
</variablelist>

<para>De standaard pictogrammen in de modi <guimenuitem>Pictogramweergave</guimenuitem> en in de <guimenuitem>Multikolomweergave</guimenuitem> kunnen vervangen worden door voorbeeldminiaturen die de bestandsinhoud reflecteren. Zie de sectie <link linkend="previews">Bestandsvoorbeelden</link> voor meer informatie.</para>

<sect2 id="filetipinfo">
<title>Bestandsinfo tonen</title>
<para>Wanneer u <guilabel>Bestandsinfo tonen</guilabel> heeft aangevinkt in de sectie <guilabel>Gedrag</guilabel> van het venster <guilabel>&konqueror; instellen</guilabel>, komt er, wanneer u de muiscursor boven een pictogram van een bestand of map plaatst, een tekstballon met informatie tevoorschijn. Dit geldt enkel in de modi <guimenuitem>Pictogramweergave</guimenuitem> en <guimenuitem>Multikolomweergave</guimenuitem>. </para>
<para>Wanneer de optie <guilabel>Voorbeelden in bestandsinfo tonen</guilabel> is aangevinkt zal de tekstballon ook een miniatuur van de bestandsinhoud weergeven. </para>
</sect2>

<sect2 id="previews">
<title>Bestandsvoorbeelden</title>
<para>Door het menu <menuchoice><guimenu>Beeld</guimenu><guisubmenu>Voorbeeld</guisubmenu></menuchoice> te openen, kunt u kiezen van welk bestandstype u een voorbeeld wilt zien.</para>
<para>Dit betekent dat het standaard pictogram vervangen zal worden door een kleine afbeelding met de bestandsinhoud.</para>
<para>Wanneer u <guimenuitem>Geluidsbestanden</guimenuitem> hebt geselecteerd, zal het bestand afgespeeld worden wanneer de muiscursor boven het bestand is geplaatst.</para>
<para>Let op dat de bestandsvoorbeelden alleen beschikbaar zijn in de <guimenuitem>Pictogramweergave</guimenuitem> en de <guimenuitem>Multikolomweergave</guimenuitem>.</para>
<para>Omdat &konqueror; bij het maken van een voorbeeld veel meer gegevens moet inlezen dan alleen de bestandsnaam is deze functie minder geschikt voor het bekijken van bestanden op een diskette of op een externe computer. In de sectie <guilabel>Voorbeelden</guilabel> van het venster <guilabel>&konqueror; instellen</guilabel> kunt u de bestandsvoorbeelden uitschakelen voor bepaalde protocollen, zoals bij <link linkend="ftp">ftp</link>, waar het ophalen van extra gegevens te lang zou duren.</para>
</sect2>

</sect1>

<sect1 id="navigation">
<title>Navigatie</title>
<para>Om bij een bestand te komen met &konqueror; dient u eerst door de mappenstructuur te bladeren om de map te vinden waarin het betreffende bestand zich bevindt.</para>

<para>Om door de mappen te navigeren hoeft u alleen maar omhoog of omlaag te stappen in de boomstructuur:</para>

<itemizedlist>
<listitem><para>Om af te dalen in een submap, klikt u met de <mousebutton>linker</mousebutton>muisknop op de naam of het pictogram. Wanneer de map al is <quote>geselecteerd</quote> (zie hieronder) drukt u gewoon op <keycap>Enter</keycap>.</para></listitem> 
<listitem><para>Om omhoog te gaan in de boomstructuur, klikt u of op de knop <guiicon>Boven</guiicon> in de werkbalk, gebruikt u de sneltoets <keycombo action="simul">&Alt;<keysym>Pijl naar boven</keysym></keycombo>, of gebruikt u de optie <menuchoice><guimenu>Ga naar</guimenu><guimenuitem>Boven</guimenuitem></menuchoice> in de menubalk.</para></listitem>
</itemizedlist>

<para>Om een bestand of map te <quote>selecteren</quote> in de geopende map zonder het te openen, gebruikt u de pijltjestoetsen <keysym>Boven</keysym> en <keysym>Beneden</keysym> om door de items te navigeren. Het geselecteerde item wordt opgelicht en er wordt wat informatie getoond over het bestand in de statusbalk.</para>

<para>Door de <link linkend="viewmode">weergavemodus</link> op <guimenuitem>Boomstructuurweergave</guimenuitem> te zetten kan het makkelijker zijn om mappen te vinden die zich <quote>onder</quote> de huidige map bevinden. In deze weergave heeft iedere map een <keycap>+</keycap> teken. Door er met de <mousebutton>linker</mousebutton>muisknop op te klikken (dus niet op de mapnaam of het bijbehorende pictogram) klapt de map open en wordt de inhoud weergegeven. Het kleine vierkantje zal een <keycap>-</keycap>teken tonen. De map klapt in wanneer u weer met de <mousebutton>linker</mousebutton>muisknop op het vierkantje klikt. Wanneer u de gewenste map gevonden hebt, klik er dan met de <mousebutton>linker</mousebutton>muisknop op om de map te openen.</para>

<para>Het <link linkend="sidebar">navigatiepaneel</link> kan ook handig zijn om uw bestandssysteem te verkennen.</para>

<para>U kunt in één keer naar iedere map gaan wanneer u het pad van die map in de locatiebalk te typt. U kunt ook een pad opgeven in het dialoogvenster dat u krijgt wanneer u naar <menuchoice><guimenu>Locatie</guimenu><guimenuitem>Adres openen...</guimenuitem></menuchoice> gaat (<keycombo action="simul">&Ctrl;<keycap>O</keycap></keycombo>). De functie <link linkend="path-complete">Tekst aanvullen</link> kan dan handig zijn. Vergeet niet dat map- en bestandsnamen hoofdlettergevoelig zijn in &Linux; en &UNIX;.</para>

<para>Wanneer u een nieuwe map bent binnengegaan kunt u teruggaan naar de vorige getoonde map door in de werkbalk <guiicon>Terug</guiicon> te kiezen. U kunt ook uit het menu <menuchoice><guimenu>Ga naar</guimenu> <guimenuitem>Terug</guimenuitem></menuchoice> kiezen, of de sneltoets <keycombo action="simul">&Alt;<keysym>Pijl naar links</keysym></keycombo> gebruiken.</para>

<para>U kunt ook teruggaan naar de bovenliggende map  door in de werkbalk <guiicon>Boven</guiicon> te kiezen. U kunt ook uit het menu <menuchoice><guimenu>Ga naar</guimenu> <guimenuitem>Boven</guimenuitem></menuchoice> kiezen, of de sneltoets <keycombo action="simul">&Alt;<keysym>Pijl omhoog</keysym></keycombo> gebruiken.</para>

<tip><para>Wanneer u de <mousebutton>linker</mousebutton>muisknop ingedrukt houd op de knoppen <guiicon>Boven</guiicon>, <guiicon>Vorige</guiicon> of <guiicon>Volgende</guiicon> zal er een lijst getoond worden met de laatst bezochte locaties.</para></tip>

<sect2 id="file-find">
<title>Bestanden en mappen zoeken</title>

<para>Wanneer u niet meer weet waar een bestand of map zich op uw systeem bevindt, kunt u op de knop <guiicon>Bestand zoeken</guiicon> in de werkbalk klikken of uit het menu <menuchoice><guimenu>Hulpmiddelen</guimenu><guimenuitem>Bestand zoeken...</guimenuitem></menuchoice> selecteren. Dit zal het zoekprogramma &kfind; openen in het venster van &konqueror;. Zie het handboek van &kfind; voor meer hulp bij het gebruik van &kfind;. </para>

<note><para>Wanneer een bestands- of mapnaam begint met een punt dan is dit een verborgen bestand of map. &konqueror; toont deze items normaal gesproken niet. Om deze bestanden toch met &konqueror; zichtbaar maken gebruikt u de optie <menuchoice><guimenu>Beeld</guimenu><guimenuitem>Verborgen bestanden tonen</guimenuitem></menuchoice>.</para>
<para>Een andere reden waarom &konqueror; bepaalde bestanden of mappen niet weergeeft kan zijn dat u de plugin <link linkend="konq-plugin"><guisubmenu>Filters tonen</guisubmenu></link> aan hebt staan.</para></note>

</sect2>

<sect2 id="floppy-cd">
<title>Diskette- en &CD-ROM;-stations</title>

<para>Iedere diskette, &CD; of partitie die u hebt zal normaal gesproken ergens in de map <filename class="directory">/ </filename>, <filename class="directory">/media</filename>, <filename class="directory">/mnt</filename>, of <filename class="directory">/auto</filename> te vinden zijn, zodat ze een pad kunnen hebben als <filename class="directory">/mnt/floppy</filename> of <filename class="directory">/cdrom</filename>. De details hangen af van de manier waarop uw systeem geïnstalleerd is.</para>

<para>In &UNIX; / &Linux; is het vereist dat wanneer u een diskette of &CD-ROM; in de drive doet de diskette of &CD-ROM; wordt aangekoppeld aan het bestandssysteem. Het commando hiervoor is <command>mount</command>. Wanneer u een diskette of &CD-ROM; verwijdert moet deze ook weer afgekoppeld worden, (<command>umount</command>), om het systeem te vertellen dat de schijf niet meer beschikbaar is. </para>

<para>Hoe u dit doet zal van uw systeem afhangen:</para>

<itemizedlist>
<listitem><para>Misschien hebt u de voorziening <application>Automount</application>, in dit geval hoeft u zich geen zorgen te maken over het aan- en afkoppelen. Het kan echter wel gebeuren dat uw &CD-ROM; zonder reden uit zichzelf opstart.</para></listitem>

<listitem><para>Het kan zijn dat u pictogrammen van uw harde schijf, <guiicon>diskette</guiicon>- en &CD-ROM;-station op uw bureaublad hebt staan. U kunt daar dan met de <mousebutton>linker</mousebutton>muisknop op klikken om het betreffende station aan te koppelen. Vervolgens zal de inhoud van het station getoond worden door &konqueror;. Om het station weer af te koppelen, klik met de <mousebutton>rechter</mousebutton>muisknop op het pictogram en kies voor <guimenuitem>Afkoppelen (unmount)</guimenuitem>. Lees hier meer over in de sectie <link linkend="making">Nieuw aanmaken</link> in dit handboek.</para></listitem>

<listitem><para>Of u kunt het op de traditionele wijze doen in een console:</para>

<para><userinput><command>mount /mnt/floppy</command></userinput></para>

<!-- This markup doesn't work properly, it puts 'mount' and '/mnt/floppy' 
on separate lines
<screen>
<userinput><command>mount</command>
 <option><replaceable>/mnt/floppy</replaceable></option></userinput>
</screen> -->

<para>om bijvoorbeeld een diskettestation aan te koppelen, en</para>

<!-- Same as above
<screen>
<userinput><command>umount</command>
 <option><replaceable>/mnt/floppy</replaceable></option></userinput></screen>
-->

<para><userinput><command>umount /mnt/floppy</command></userinput></para>

<para>om het weer af te koppelen (<command>umount</command> en niet <command>unmount</command>). </para>

<note><para>In plaats van het openen van een console om de commando's <command>mount</command> en <command>umount</command> te typen, is het eenvoudiger om in &konqueror;s menu <menuchoice><guimenu>Hulpmiddelen</guimenu><guimenuitem>Shellcommando uitvoeren...</guimenuitem></menuchoice> (<keycombo action="simul">&Ctrl;<keycap>E</keycap></keycombo>) te kiezen. </para></note>

</listitem>

</itemizedlist>
</sect2>

</sect1>

<sect1 id="deleting">
<title>Bestanden en mappen verwijderen</title>

<para>&konqueror; biedt twee mogelijkheden waarop een bestand of map verwijderd kan worden:</para>

<itemizedlist>
<listitem><para>U kunt het verplaatsen naar de <filename>Prullenbak</filename>. Dit is de veiligste manier, aangezien u de items weer terug kunt halen wanneer u er achter komt dat u een verkeerd bestand of map hebt weggegooid.</para></listitem> 

<listitem><para>U kunt het ook meteen verwijderen, dit verwijdert het item uit de huidige map en stelt de vrijgekomen schijfruimte ter beschikking, net zoals bij het commando <command>rm</command>.</para></listitem>
</itemizedlist>

<para>De gemakkelijkste manier om een bestand of map te verwijderen is door er met de <mousebutton>rechter</mousebutton>muisknop op te klikken. Dit zal een menu openen met de opties <guimenuitem>Naar prullenbak verplaatsen</guimenuitem> en <guimenuitem>Verwijderen</guimenuitem>.</para>

<para>Of wanneer u het item al <quote>geselecteerd</quote> hebt, kunt u in het menu <guimenu>Bewerken</guimenu> de opties <quote><guimenuitem>Naar prullenbak verplaatsen</guimenuitem></quote> of <quote><guimenuitem>Verwijderen</guimenuitem></quote> kiezen.</para>

<para><keycap>Del</keycap> verplaatst het geselecteerde item of items naar de prullenbak.</para>

<para><keycombo action="simul">&Shift;<keycap>Del</keycap></keycombo> zal de geselecteerde items direct verwijderen, deze actie is ook niet meer terug te draaien.</para>

<note><para>U kunt geen bestanden en mappen verwijderen wanneer u niet de nodige rechten hebt, zie ook de sectie <link linkend="super-user">Systeembeheerdermodus</link> voor meer details.</para></note>

</sect1>

<sect1 id="moving">
<title>Verplaatsen en kopiëren</title>

<para>Om een bestand of submap naar een andere map te kopiëren kunt u:</para>

<itemizedlist>
<listitem><para>Met de <mousebutton>rechter</mousebutton>muisknop klikken op het item dat u wilt kopiëren en in het menu <guimenuitem>Kopiëren</guimenuitem> kiezen.</para>

<para>Wanneer het item al <quote>geselecteerd</quote> is kunt u op de knop <guiicon>Kopiëren</guiicon> klikken in de werkbalk, kiest u <menuchoice><guimenu>Bewerken</guimenu> <guimenuitem>Kopiëren</guimenuitem></menuchoice> uit het menu, of gebruikt u de sneltoets <keycombo action="simul">&Ctrl;<keycap>C</keycap></keycombo>. U kunt meerdere bestanden of mappen selecteren om deze tegelijkertijd te kopiëren.</para></listitem>

<listitem><para>Navigeer naar de map waar u het item naar toe wilt kopiëren en klik dan op de knop <guiicon>Plakken</guiicon> in de werkbalk, of in het menu <menuchoice><guimenu>Bewerken</guimenu><guimenuitem>Plakken</guimenuitem></menuchoice> of als laatste de sneltoets <keycombo action="simul">&Ctrl;<keycap>V</keycap></keycombo>. Ook kunt u plakken door met de <mousebutton>rechter</mousebutton>muisknop op een leeg stuk te klikken en vervolgens <guimenuitem>Plakken</guimenuitem> te selecteren. </para></listitem>
</itemizedlist>

<para>Het verplaatsen van een bestand wordt op dezelfde manier gedaan als kopiëren, maar u kiest dan <guimenuitem>Knippen</guimenuitem>of drukt u op de sneltoets <keycombo action="simul">&Ctrl;<keycap>X</keycap></keycombo> in plaats van <guimenuitem>Kopiëren</guimenuitem>. Het item dat u geknipt hebt zal verwijderd worden uit de oorspronkelijke map nadat het item op een andere locatie heeft geplakt.</para>

<para>U kunt geselecteerde items ook kopiëren of verplaatsen door in het menu <menuchoice><guimenu>Bewerken</guimenu><guimenuitem>Bestanden kopiëren...</guimenuitem></menuchoice> (<keycap>F7</keycap>) of <menuchoice><guimenu>Bewerken</guimenu><guimenuitem>Bestanden verplaatsen...</guimenuitem></menuchoice> (<keycap>F8</keycap>) te kiezen. Ook is het mogelijk om <guimenuitem>Kopiëren naar</guimenuitem> of <guimenuitem>Verplaatsen naar</guimenuitem> te kiezen uit het context-menu, dat u krijgt wanneer u met de <mousebutton>rechter</mousebutton>muisknop op een bestand of map klikt.</para>

<note><para>U kunt geen bestanden kopiëren of verplaatsen wanneer u niet de nodige toegangsrechten heeft. Zie de sectie <link linkend="super-user">Systeembeheermodus</link> voor meer informatie.</para></note>

<sect2 id="dnd">
<title>Het slepen van bestanden en mappen</title>

<para>&konqueror; ondersteunt ook het kopiëren en verplaatsen van items door middel van slepen.</para>

<para>Dit kunt u doen door twee vensters van &konqueror; te openen, waarvan één van de vensters de bronmap is en het andere venster de doelmap. Plaats de muisaanwijzer boven het item dat u wenst te kopiëren of te verplaatsen en houd de <mousebutton>linker</mousebutton>muisknop ingedrukt. Sleep het bestand nu naar een lege plaats in de doelmap. Laat de muisknop los en u krijgt een menu te zien met de keuzes <guimenuitem>Kopiëren</guimenuitem> of <guimenuitem>Verplaatsen</guimenuitem>. Zorg ervoor dat u de items op een lege plaats loslaat, want er kunnen problemen ontstaan wanneer u ze loslaat boven een bestand.</para>

<para>U kunt &konqueror; ook meerdere mappen tegelijkertijd laten tonen in één venster, zodat u items tussen de twee vensters kunt slepen.</para>

<mediaobject>
<imageobject><imagedata format="PNG" fileref="dragdrop.png"/></imageobject>
<textobject>
<phrase>Venster splitsen om te kunnen slepen</phrase>
</textobject>
</mediaobject>

<para>Deze schermafbeelding laat zien hoe u met het menu er voor zorgt dat &konqueror; meerdere deelvensters toont in één venster. U vindt deze optie in <menuchoice><guimenu>Venster</guimenu><guimenuitem>Venster verticaal opsplitsen</guimenuitem></menuchoice>, of u maakt gebruik van de sneltoets <keycombo action="simul">&Ctrl;&Shift;<keycap>L</keycap></keycombo>.</para>

<para>Om verschillende mappen tegelijkertijd te tonen mogen de twee deelvensters niet aan elkaar gekoppeld zijn. De twee vierkantjes rechtsonder moeten daarom leeg zijn. </para>

<para>Het <quote>actieve</quote> deelvenster, dus de vensterdeel waarvan het pad getoond wordt in de locatiebalk, kunt u herkennen aan het groene lampje linksonderin het deelvenster. Om een deelvenster actief te maken klikt u met de <mousebutton>linker</mousebutton>muisknop op een leeg stuk of op de bijbehorende statusbalk.</para>

<para>Om een actief deelvenster te verwijderen uit het hoofdvenster van &konqueror; drukt u op <keycombo action="simul">&Ctrl;&Shift;<keycap>R</keycap></keycombo>, of u kiest in het menu <menuchoice><guimenu>Venster</guimenu><guimenuitem>Actief deelvenster verwijderen</guimenuitem></menuchoice>, of u klikt met de <mousebutton>rechter</mousebutton>muisknop op de bijbehorende statusbalk en kies uit het menu dan <guimenuitem>Deelvenster verwijderen</guimenuitem>.</para>

<para>U kunt in &konqueror; items kopiëren of verplaatsen tussen tabbladen door een item naar het betreffende tabblad te slepen. Laat de muis niet los, maar wacht tot het tabblad in beeld springt. Zo kunt u het item in een leeg stuk van het tabblad loslaten.</para>

</sect2>

<sect2 id="dups">
<title>Dubbele bestandsnamen</title>
<para>Wanneer u een bestand plakt in een map waarin al een bestand bestaat met dezelfde naam, zal &konqueror; een dialoogvenster openen met een waarschuwing. U kunt dan kiezen uit: </para>
<itemizedlist>
<listitem><para>Het oude bestand <guilabel>Overschrijven</guilabel> met het nieuwe (geplakte) bestand. De knop <guibutton>Alles overschrijven</guibutton> kunt u gebruiken wanneer u meerdere items gekopieerd hebt.</para></listitem>
<listitem><para>Het plakken afbreken door op <guibutton>Overslaan</guibutton> of <guibutton>Alles overslaan</guibutton> te klikken.</para></listitem>
<listitem><para>Het gekopieerde bestand een andere naam geven. U kunt dit doen door een nieuwe naam te typen in het tekstvak of u kunt &konqueror; een naam laten <guibutton>voorstellen</guibutton>. Klik daarna op de knop <guibutton>Doorgaan</guibutton>.</para></listitem>
</itemizedlist>
</sect2>
</sect1>

<sect1 id="multiple">
<title>Meerdere bestanden selecteren</title>

<para>Het kan voorkomen dat u meerdere bestanden tegelijkertijd wilt verplaatsen, kopiëren of verwijderen. U wilt bijvoorbeeld alle .png-bestanden van de ene map naar de andere verplaatsen. &konqueror; maakt het u gemakkelijk doordat u bestanden kunt selecteren die een bepaalde overeenkomst in hun naam hebben.</para>

<para>Kies in het menu <menuchoice><guimenu>Bewerken</guimenu><guisubmenu>Selectie</guisubmenu><guimenuitem>Selecteren...</guimenuitem></menuchoice> of gebruik de sneltoets <keycombo action="simul">&Ctrl;<keycap>+</keycap></keycombo>. Er komt een klein dialoogvenster in beeld waar u de bestandsnamen kunt opgeven, gebruikmakend van de jokertekens <keycap>*</keycap> (staat voor een willekeurig aantal tekens) en <keycap>?</keycap> (staat voor één willekeurig teken). Klik daarna op <guibutton>OK</guibutton> en &konqueror; zal alle overeenkomende bestandsnamen selecteren. Bijvoorbeeld;</para>
      
<itemizedlist>
<listitem><para><userinput><filename>vlag*.png</filename></userinput> zal alle bestandsnamen selecteren die beginnen met de letters <quote>vlag</quote> en eindigen met <quote><literal role="extension">.png</literal></quote>.</para></listitem>
<listitem><para><userinput><filename>memo?.txt</filename></userinput> zal <filename>memo1.txt</filename> en <filename>memo9.txt</filename> selecteren maar niet <filename>memo99.txt</filename>.</para></listitem>
</itemizedlist>

<para>Wanneer u een reeks bestanden hebt geselecteerd, kunt u de selectie aanpassen door in het menu <menuchoice><guimenu>Bewerken</guimenu><guimenuitem>Deselecteren...</guimenuitem></menuchoice> te kiezen of door de sneltoets <keycombo action="simul">&Ctrl;<keycap>-</keycap></keycombo> te gebruiken om op te geven welke bestanden uit de selectie gehaald moeten worden.</para>

<para>Druk op <keycombo action="simul">&Ctrl;<keycap>U</keycap></keycombo>, of de menuoptie <menuchoice><guimenu>Bewerken</guimenu><guimenuitem>Alles deselecteren</guimenuitem></menuchoice>, of met de <mousebutton>linker</mousebutton>muisknop op een lege plaats binnen het venster om de selectie te annuleren.</para>

<para>U kunt zelfs een selectie omkeren. Dit houdt in dat geselecteerde items gedeselecteerd worden en dat items zonder selectie wel geselecteerd worden. U keert een selectie om door naar <menuchoice><guimenu>Bewerken</guimenu><guimenuitem>Selectie omkeren</guimenuitem></menuchoice> te gaan of gebruik de sneltoets <keycombo action="simul">&Ctrl;<keycap>*</keycap></keycombo>.</para>

<para> U kunt ook meerdere bestanden en mappen selecteren wanneer u de <keycap>&Ctrl;</keycap> toets ingedrukt houd terwijl u de bestanden en mappen aanklikt.</para>

<para>Een aantal handige sneltoetsen die gebruikt kunnen worden in de lijst-, boomstructuur- en tekstweergave:</para>
<variablelist>

<varlistentry>
<term><keycap>Spatie</keycap></term>
<listitem>
<para>Wisselt de huidige selectie. </para>
</listitem>
</varlistentry>

<varlistentry>
<term><keycap>Insert</keycap></term>
<listitem>
<para>Wisselt de huidige selectie en ga naar beneden naar het volgende item. </para>
</listitem>
</varlistentry>

<varlistentry>
<term><keycombo action="simul">&Ctrl;<keysym>Pijl naar boven</keysym></keycombo>, <keycombo action="simul">&Ctrl;<keysym>Pijl naar beneden</keysym></keycombo>, <keycombo action="simul">&Ctrl;<keycap>Home</keycap></keycombo><keycombo action="simul">&Ctrl;<keycap>End</keycap></keycombo>, <keycombo action="simul">&Ctrl;<keycap>Page Up</keycap></keycombo>, <keycombo action="simul">&Ctrl;<keycap>Page Down</keycap></keycombo> </term>
<listitem>
<para>Verplaatst de selectie en wissel de selectie van alle items in die richting. </para>
</listitem>
</varlistentry>

<varlistentry>
<term><keycombo action="simul">&Shift;<keysym>Pijl naar boven</keysym></keycombo>, <keycombo action="simul">&Shift;<keysym>Pijl naar beneden</keysym></keycombo>, <keycombo action="simul">&Shift;<keycap>Home</keycap></keycombo>, <keycombo action="simul">&Shift;<keycap>End</keycap></keycombo>, <keycombo action="simul">&Shift;<keycap>Page Up</keycap></keycombo>, <keycombo action="simul">&Shift;<keycap>Page Down</keycap></keycombo> </term>
<listitem>
<para>Deselecteer alles, verplaatst dan de selectie van alle items in die richting. </para>
</listitem>
</varlistentry>
</variablelist>

<para>Wanneer u de juiste bestanden geselecteerd hebt kunt u ze verwijderen, kopiëren of verplaatsen zoals u gewend bent, deze acties zijn in één keer van toepassing op alle geselecteerde bestanden. </para>

<note><para>Afhankelijk van uw toetsenbord en landinstellingen zult u merken dat de sneltoetsen <keycombo action="simul">&Ctrl;<keycap>+</keycap></keycombo>, <keycombo action="simul">&Ctrl;<keycap>-</keycap></keycombo> en <keycombo action="simul">&Ctrl;<keycap>*</keycap></keycombo> alleen werken in combinatie met het numerieke gedeelte van uw toetsenbord.</para></note>

</sect1>

<sect1 id="making">
<title>Nieuw aanmaken</title>

<para>Wanneer &konqueror; zich in bestandsbeheerdermodus bevindt, kunt u <guisubmenu>Nieuw aanmaken</guisubmenu> selecteren in het menu <guimenu>Bewerken</guimenu>, of uit het menu dat in beeld komt wanneer u met de <mousebutton>rechter</mousebutton>muisknop op een lege plaats klikt in een mapweergave:</para>

<variablelist>

<varlistentry>
<term><menuchoice><guisubmenu>Bestand</guisubmenu><guimenuitem>Koppeling naar toepassing...</guimenuitem> </menuchoice></term>
<listitem><para>Deze optie is het meest zinvol wanneer u een pictogram wilt maken dat een bepaalde toepassing zal starten. Een dialoogvenster met drie tabbladen wordt geopend. In het eerste tabblad, <guilabel>Algemeen</guilabel>, kunt u een pictogram met bijbehorende tekst opgeven. In het tweede tabblad, <guilabel>Toegangsrechten</guilabel>, kunt u bepalen wie het pictogram mag gebruiken of veranderen. In het laatste tabblad, <guilabel>Toepassing</guilabel>, kunt u het uit te voeren <guilabel>Commando</guilabel> opgeven. Bijvoorbeeld, <userinput>kedit</userinput> om de teksteditor &kedit; te starten. <userinput>kedit /home/pam/todo.txt</userinput> zal het bestand <filename>/home/pam/todo.txt</filename> openen in &kedit;. Op dit tabblad vind u ook de opties waar u kunt opgeven welke bestandstypes het programma kan openen.</para>

<para>Om een toepassingspictogram op uw bureaublad te maken kunt u een koppeling maken in de map <filename class="directory">~/Desktop</filename> (deze map kan ook anders heten, hangt af van de installatie van &kde;). Maar makkelijker is het om gewoon met de <mousebutton>rechter</mousebutton> muisknop op een leeg gedeelte van het bureaublad te klikken.</para>

<para>Wanneer u niet wilt dat uw bureaublad vol komt te staan met toepassingen kunt u ze ook in de map Toepassingen plaatsen. U kunt deze map openen door in &konqueror; naar <menuchoice><guimenu>Ga naar</guimenu><guimenuitem>Toepassingen</guimenuitem></menuchoice> te gaan. Vervolgens maakt u de koppeling aan in de map van uw keuze. Vervolgens maakt u een pictogram aan op uw bureaublad waarmee u de map Toepassingen kunt openen, deze bevindt zich normaal gesproken in <filename class="directory">~/.trinity/share/applnk</filename>.</para>

<para>Om een koppeling naar een toepassing in uw paneel te plaatsen, maakt u eerst een koppeling aan de map Toepassingen. Sleep de koppeling vervolgens naar een lege plaats in uw paneel.</para>

</listitem>
</varlistentry>

<varlistentry>
<term><menuchoice><guisubmenu>Bestand</guisubmenu><guimenuitem>Koppeling naar locatie (URL-adres)...</guimenuitem></menuchoice></term>
<listitem><para>Hiermee kunt u een pictogram aanmaken dat een bepaalde map of website in &konqueror; opent. Net zoals met <guimenuitem>Koppeling naar toepassing...</guimenuitem> kunt u het pictogram op uw bureaublad plaatsen door de koppeling in de map <filename>~/Desktop</filename> te plaatsen. U kunt ook op een lege plaats van uw bureaublad klikken om vervolgens in het context-menu voor <guisubmenu>Nieuw aanmaken</guisubmenu> te kiezen. In eerste instantie wordt het volledige URL-adres getoond als naam van de koppeling, dit kunt u veranderen door er met de <mousebutton>rechter</mousebutton>muisknop op te klikken en vervolgens <guimenuitem>Eigenschappen</guimenuitem> te kiezen. In het tabblad <guilabel>Algemeen</guilabel> kunt u een nieuwe naam opgeven.</para></listitem>
</varlistentry>

<varlistentry>
<term><menuchoice><guisubmenu>Apparaat</guisubmenu><guimenuitem>Diskettestation...</guimenuitem></menuchoice></term>
<listitem><para>Gebruik deze optie wanneer u een pictogram wilt aanmaken dat een diskettestation aankoppelt en vervolgens zal openen met &konqueror;, waardoor de inhoud getoond zal worden. Om het diskettestation weer af te koppelen dient u met de <mousebutton>rechter</mousebutton>muisknop op het pictogram te klikken en vervolgens <guimenuitem>Unmount</guimenuitem> te kiezen. Eigenlijk hoeft dit niet persé een diskette te zijn, maar kan het ook om een harde schijf, partitie of cd-rom gaan. In veel gevallen wilt is het handig om zo'n pictogram op uw bureaublad hebben.</para></listitem>
</varlistentry>

<varlistentry>
<term><guimenuitem>Harde schijf...</guimenuitem></term>
<listitem><para>Deze optie is gelijkwaardig aan <guimenuitem>Diskettestation...</guimenuitem>, maar dan voor een harde schijf of voor een partitie.</para></listitem>
</varlistentry>

<varlistentry>
<term><guimenuitem>CD-/DVD-romspeler...</guimenuitem></term>
<listitem><para>Deze optie is gelijkwaardig aan <guimenuitem>Diskettestation...</guimenuitem>, maar dan voor een <acronym>CD</acronym>- of <acronym>DVD</acronym>-speler.</para></listitem>
</varlistentry>

<varlistentry>
<term><guimenuitem>Map...</guimenuitem></term>
<listitem><para>Een eenvoudige manier om een nieuwe (sub)map aan te maken.</para></listitem>
</varlistentry>

<varlistentry>
<term><guimenuitem>Tekstbestand...</guimenuitem></term>
<listitem><para>Gebruik dit om een normaal, leeg, tekstbestand aan te maken. Een dialoogvenster zal u vragen om de naam op te geven voor het nieuwe bestand.</para></listitem>
</varlistentry>

<varlistentry>
<term><guimenuitem>HTML-bestand...</guimenuitem></term>
<listitem><para>Maakt een basis <acronym>HTML</acronym>-bestand aan. Wanneer u de bestandsnaam op moet geven is het het beste wanneer u het de <literal role="extension">.html</literal>-extensie geeft om verwarring te voorkomen.</para></listitem>
</varlistentry>

<varlistentry>
<term><guimenuitem>Presentatiedocument...</guimenuitem></term>
<listitem><para>Maakt een basis &koffice; &kpresenter;-document aan. Geef de bestandsnaam de <literal role="extension">.kpr</literal>-extensie.</para></listitem>
</varlistentry>

<varlistentry>
<term><guimenuitem>Tekstdocument...</guimenuitem></term>
<listitem><para>Maakt een basis <application>KOffice</application> &kword;-document aan, gebruik makend van het standaard &kword; stijlsjabloon. Geef de naam de <literal role="extension">.kwd</literal>-extensie.</para></listitem>
</varlistentry>

<varlistentry>
<term><guimenuitem>Werkbladdocument...</guimenuitem></term>
<listitem><para>Maakt een basis <application>KOffice</application> &kspread; werkbladbestand aan. Geef de bestandsnaam de <literal role="extension">.ksp</literal>-extensie.</para></listitem>
</varlistentry>

<varlistentry>
<term><guimenuitem>Illustratiebestand...</guimenuitem></term>
<listitem><para>Maakt een basis <application>KOffice</application> &kontour;-document aan. Geef de bestandsnaam de <literal role="extension">.kil</literal>-extensie.</para></listitem>
</varlistentry>

</variablelist>

</sect1>

<sect1 id="newname">
<title>Bestandsnamen en toegangsrechten veranderen</title>

<para>De gemakkelijkste manier om een bestand te hernoemen is door er met de <mousebutton>rechter</mousebutton>muisknop op te klikken en dan vervolgens voor <guimenuitem>Hernoemen</guimenuitem> kiezen. U kunt ook het bestand of de map selecteren en dan op <keycap>F2</keycap> drukken.</para>

<para>Om de naam of toegangsrechten van een bestand of map te veranderen klikt u met de <mousebutton>rechter</mousebutton>muisknop op het item en kiest u voor <guimenuitem>Eigenschappen...</guimenuitem>. U kunt het bestand of de map ook <quote>selecteren</quote> en vervolgens naar <menuchoice><guimenu>Bewerken</guimenu><guimenuitem>Eigenschappen</guimenuitem></menuchoice> gaan.</para>

<para>Dit zal het dialoogvenster Eigenschappen openen met twee tabbladen:</para>

<itemizedlist>
<listitem><para><guilabel>Algemeen</guilabel> geeft u wat informatie over het item en geeft u de mogelijkheid om de naam te veranderen. Als het om een map gaat kunt u ook het bijbehorende pictogram veranderen.</para></listitem>
<listitem><para>Het tabblad <guilabel>Toegangsrechten</guilabel> toont u de eigenaar- en toegangsrechten en kunt u eventueel de toegangsrechten veranderen. </para></listitem>
</itemizedlist>

<sect2 id="copyrename">
<title>Kopiëren en Hernoemen</title>
<para>Wanneer u een kopie wilt maken van een bestand met een nieuwe naam, bijvoorbeeld als reservekopie, klikt u op <guimenuitem>Kopiëren</guimenuitem> en meteen daarna op <guimenuitem>Plakken</guimenuitem>. Dit zal een dialoogvenster openen met de melding dat het bestand al bestaat. Typ de nieuwe naam in het tekstvak en klik op de knop <guibutton>Hernoemen</guibutton> (u kunt ook op <guibutton>Voorstellen</guibutton> klikken, &konqueror; zal dan automatisch een nieuwe naam aanmaken).</para>
</sect2>

<sect2 id="super-user">
<title>Systeembeheerdermodus</title>

<para>Wanneer u als een normale gebruiker bent aangemeld en bestanden probeert te openen buiten uw persoonlijke map, zal u waarschijnlijk de toegang worden geweigerd worden. Een foutmelding als <errorname>Toegang geweigerd</errorname> zal dan in beeld komen. </para>

<para>Om deze bestanden toch te kunnen bereiken dient u ingelogd te zijn als de systeembeheerder (Super User), ook wel bekend als <systemitem class="username">root</systemitem>. </para>

<para>In plaats van dat u afsluit en vervolgens onder als hoofdgebruiker aanmeldt kunt u gewoon &konqueror; opstarten in de Systeembeheerdermodus vanuit het <guimenu>K</guimenu>-menu. U gaat dan naar <menuchoice><guisubmenu>Systeem</guisubmenu><guimenuitem>Bestandsbeheerder (in systeembeheerdermodus)</guimenuitem></menuchoice>. Er wordt u naar het wachtwoord van de <systemitem class="username">root</systemitem>-gebruiker gevraagd. Wanneer u dit correct invult zal &konqueror; worden opgestart met alle toegangsrechten actief.</para>

<warning><para>Wees voorzichtig! Als systeembeheerder (<systemitem class="username">root</systemitem>) hebt u volledige controle over het systeem. Eén verkeerd commando kan onherstelbare schade aanrichten.</para>
<para>Ook wordt het ten zeerste afgeraden om als <systemitem class="username">root</systemitem> het internet op te gaan. Dit zal de kwetsbaarheid van uw systeem aanzienlijk verhogen.</para></warning>

</sect2>
</sect1>

<sect1 id="file-associations">
<title>Bestandassociaties instellen</title>

<!-- TODO: The content should probably be here too, but this'll do for -->
<!-- now. -->
<para>&kde; levert een groot aantal toepassingen die vele soorten bestanden kunnen openen. Meestal werkt de standaardinstelling zonder problemen. Maar &konqueror; heeft ook een systeem dat u de mogelijkheid geeft om de toepassing of toepassingen waarmee een bestandstype wordt geopend kan worden aangepast naar uw eigen voorkeur. Voor meer informatie kiest u <menuchoice><guimenu>Instellingen</guimenu><guimenuitem>Konqueror instellen...</guimenuitem></menuchoice> in de menubalk en vervolgens <guilabel>Bestandsassociaties</guilabel> in het configuratie venster, en klik daarna op <guibutton>Help</guibutton>.</para>

</sect1>


<sect1 id="commandline">
<title>Op de commandoregel</title>

<para>Hoewel &konqueror; een erg krachtige grafische bestandsbeheerder is, kan het voorkomen dat een gevorderde &Linux;- / &UNIX;-gebruiker even een stap terug wil doen door op de commandoregel te werken.</para>

<para>U kunt dan, uiteraard, een &konsole;-sessie starten door uit het menu <menuchoice><guimenu>Hulpmiddelen</guimenu><guimenuitem>Terminal openen</guimenuitem></menuchoice> te kiezen (<keycap>F4</keycap>).</para>
<para>Wanneer u alleen toepassing wilt starten of een URL-adres wilt openen, is het gemakkelijker om voor <menuchoice><guimenu>Hulpmiddelen</guimenu><guimenuitem>Commando uitvoeren...</guimenuitem></menuchoice> (<keycombo action="simul">&Alt;<keycap>F2</keycap></keycombo>) te kiezen.</para>

<para><menuchoice><guimenu>Hulpmiddelen</guimenu><guimenuitem>Shellcommando uitvoeren...</guimenuitem></menuchoice> (<keycombo action="simul">&Ctrl;<keycap>E</keycap></keycombo>) opent een klein dialoogvenster met een commandoregel waar u een shellcommando kunt invoeren zoals <userinput>ps -ax | grep tdeinit</userinput>. Houd er rekening mee dat de stuurtekens van de terminal niet volledig ondersteund worden, dus programma's als <userinput>top</userinput> en <userinput>less</userinput> zullen niet goed werken. Voordeel is dat u deze commando's gelijk kunt uitvoeren zonder dat u &konsole; hoeft te starten. </para>

<para>&konqueror; kan ook een terminal openen in zijn venster wanneer u naar het menu <menuchoice><guimenu>Venster</guimenu><guimenuitem>Terminal tonen</guimenuitem></menuchoice> gaat. Zolang het koppelpictogram rechtsonder zichtbaar is zal de terminal iedere mapwijziging volgen die u in de grafische weergave maakt.</para>

<mediaobject>
<imageobject><imagedata format="PNG" fileref="cmndline.png"/></imageobject>
<textobject>
<phrase>Inclusief de terminal-sessie</phrase>
</textobject>
</mediaobject>

</sect1>

</chapter>
<!--
Local Variables:
mode: sgml
sgml-omittag: nil
sgml-shorttag: t
sgml-minimize-attributes: nil
sgml-general-insert-case: lower
sgml-parent-document:("index.docbook" "book" "chapter")
End:
-->