path: root/tde-i18n-pl/docs/tdebase/kcontrol/filetypes/index.docbook

<?xml version="1.0" ?>
<!DOCTYPE article PUBLIC "-//KDE//DTD DocBook XML V4.2-Based Variant V1.1//EN"
"dtd/kdex.dtd" [
<!ENTITY % addindex "IGNORE">
<!ENTITY % Polish "INCLUDE"> <!-- change language only here -->
]>

<article lang="&language;">
<articleinfo>

<title>Skojarzenia plików</title>
<authorgroup>
<author>&Mike.McBride; &Mike.McBride.mail;</author>
<othercredit role="translator"><firstname>Suse</firstname><surname>Polska</surname><affiliation><address><email>suse@suse.pl</email></address></affiliation><contrib>Polskie tłumaczenie</contrib></othercredit> 
</authorgroup>

<date>2003-10-13</date>
<releaseinfo>3.2</releaseinfo>

<keywordset>
<keyword>KDE</keyword>
<keyword>KControl</keyword>
<keyword>skojarzenia plików</keyword>
<keyword>skojarzenia</keyword>
</keywordset>
</articleinfo>
<sect1 id="file-assoc">
<title>Skojarzenia plików</title>

<sect2 id="file-assoc-intro">
<title>Wprowadzenie</title>

<para>Jednym z najwygodniejszych aspektów &kde; jest automatyczne połączenie typu pliku z programem. Przykładowo, kiedy klikniesz na dokumencie &kword; w &konqueror-miejscownik;, &kde; automatycznie uruchomi program &kword; i otworzy w tym programie Twój plik.</para>

<para>W powyższym przykładzie dokument &kword; jest <emphasis>skojarzony</emphasis> z programem &kword;. Tego typu powiązania mają krytyczne znaczenie dla funkcjonowania &kde;.</para>

<para>Po zainstalowaniu, &kde; automatycznie tworzy setki skojarzeń dla bardzo wielu często spotykanych typów plików. Te początkowe skojarzenia oparte są na typowo dołączonym oprogramowaniu i typowych preferencjach użytkownika.</para>

<para>Niestety, &kde; nie może:</para>

<itemizedlist>
<listitem><para>przewidzieć każdej możliwej kombinacji oprogramowania i typu pliku</para></listitem>
<listitem><para>przygotować się na formaty plików, których jeszcze nie opracowano</para></listitem>
<listitem><para>ani przewidzieć ulubionego programu dla pewnego typu pliku, dla każdego możliwego użytkownika</para></listitem>
</itemizedlist>

<para>W tym module możesz zmieniać aktualne skojarzenia plikow lub dodawać nowe.</para>

<para>Każde skojarzenie zapisywane jest jako typ &MIME;. &MIME; to skrót od <quote>Multipurpose Internet Mail Extensions</quote>. Pozwala komputerowi określić typ pliku bez otwierania go i analizowania jego formatu.</para>

</sect2>

<sect2 id="file-assoc-use">
<title>Korzystanie z ustawień modułu</title>

<para>Skojarzenia plików zorganizowane są w kilku kategoriach. Znajdziesz tutaj co najmniej:</para>

<orderedlist>
<listitem><para>application</para></listitem>
<listitem><para>audio</para></listitem>
<listitem><para>image</para></listitem>
<listitem><para>inode</para></listitem>
<listitem><para>message</para></listitem>
<listitem><para>multipart</para></listitem>
<listitem><para>print</para></listitem>
<listitem><para>text</para></listitem>
<listitem><para>video</para></listitem>
</orderedlist>

<para>Skojarzenia plików trafiają do jednej z tych kategorii.</para>

<para>Jest także kategoria zbiorcza <quote>all</quote>, która wyświetla wszystkie typy plików, bez dzielenia ich na kategorie.</para>

<note><para>Nie ma żadnej różnicy funkcjonalnej pomiędzy kategoriami. Zaprojektowano je w celu zorganizowania skojarzeń plików, ale nie zmieniają one tych skojarzeń w żaden sposób. </para></note>

<para>Kategorie wypisane są na liście <guilabel>Znane typy</guilabel>.</para>

<para>Dwukrotnym kliknięciem możesz rozwinąć każdą z kategorii i zobaczyć, jakie skojarzenia plików zawiera. Wyświetlona zostanie lista skojarzonych typów &MIME; z tej kategorii.</para>

<tip><para>Możesz takżę wyszukać konkretny typ &MIME; używając pola wyszukiwania. Pole wyszukiwania, zlokalizowane powyżej listy kategorii, opisane jest etykietą <guilabel>Znajdź wzorce plików</guilabel>.</para>

<para>Po prostu wpisz pierwszą literę typu &MIME;, który Cię interesuje. Kategorie rozwijają się automatycznie i wyświetlane są tylko typy &MIME; zawierające wpisaną literę.</para>

<para>Możesz wtedy dodać drugą literę, a wybór typów &MIME; zostanie ograniczony do tych, które pasują do podanego wpisu.</para></tip>

<sect3 id="file-assoc-use-add">
<title>Dodawanie nowego typu &MIME;</title>

<para>Jeśli chcesz dodać nowy typ &MIME; do listy skojarzeń plików, kliknij przycisk <guibutton>Dodaj...</guibutton>. Pojawi się małe okienko dialogowe. Z rozwijanej listy wybierz kategorię, a następnie wpisz nazwę typu &MIME; w polu oznaczonym <guilabel>Nazwa typu</guilabel>. Kliknj <guibutton>OK</guibutton>, aby dodać nowy typ lub <guibutton>Anuluj</guibutton>, aby zrezygnować z dodania nowego typu &MIME;.</para>

</sect3>

<sect3 id="file-assoc-use-del">
<title>Usuwanie typu MIME</title>

<para>Jeśli chcesz usunąć typ &MIME;, po prostu zaznacz go klikając na jego nazwie. Później kliknij przycisk <guibutton>Usuń</guibutton>. Typ &MIME; zostanie natychmiast usunięty.</para>

</sect3>

<sect3 id="file-assoc-use-edit">
<title>Edycja właściwości typów MIME</title>

<para>Zanim będziesz mógł zmieniać właściwości typu &MIME;, musisz najpierw określić, który typ chcesz edytować. Przeglądaj w tym celu poszczególne kategorie, aż znajdziesz interesujący Cię typ &MIME;, albo też skorzystaj z opcji wyszukiwania, a następnie kliknij na nim jeden raz myszką.</para>

<para>Jak tylko wybierzesz typ &MIME;, aktualne wartości pól tego typu &MIME; pojawią się w oknie modułu.</para>

<para>Zauważysz, że aktualne wartości podzielone są na dwie zakładki: <guilabel>Ogólne</guilabel> oraz <guilabel>Osadzanie</guilabel></para>

<variablelist>
<varlistentry>
<term><guilabel>Ogólne</guilabel></term>
<listitem>
<para>Znajdują się tu 4 właściwości każdego typu &MIME;:</para>

<orderedlist>
<listitem><para><guilabel>Ikona typu MIME</guilabel> to ikona, która będzie widoczna dla plików danego typu podczas używania &konqueror-dopelniacz; jako menedżera plików.</para></listitem>
<listitem><para><guilabel>Wzorce plików</guilabel> to wzorce, których &kde; będzie używać do określenia danego typu &MIME;.</para></listitem>
<listitem><para><guilabel>Opis</guilabel> jest krótkim opisem typu pliku. To pole służy tylko wygodzie użytkownika.</para></listitem>
<listitem><para><guilabel>Hierarchia programów</guilabel> określa, które programy będą skojarzone z danym typem &MIME;.</para></listitem>
</orderedlist>
</listitem>
</varlistentry>

<varlistentry>
<term><guilabel>Osadzanie</guilabel></term>
<listitem>
<para>Zakładka ta pozwala określić, czy dany plik będzie przeglądany z poziomu &konqueror-dopelniacz; czy też poprzez uruchomienie danego programu.</para>
</listitem>
</varlistentry>
</variablelist>

</sect3>

<sect3 id="file-assoc-use-icon">
<title>Zmiana ikony</title>

<para>Aby zmienić ikonę, po prostu kliknij przycisk "Ikona". Pojawi się okno dialogowe, które wyświetli wszystkie dostępne ikony. Kliknij jeden raz na wybranej ikonie, a następnie naciśnij przycisk <guibutton>OK</guibutton>.</para>

</sect3>

<sect3 id="file-assoc-use-pattern">
<title>Edycja wzorców typów MIME</title>

<para>Pole o nazwie <guilabel>Wzorce plików</guilabel> określa, jakie pliki będą uznawane za należące do danego typu &MIME;.</para>

<para>Zwykle, pliki są wybierane na podstawie ich rozszerzenia. Przykładowo pliki z rozszerzeniem <literal role="extension">.wav</literal> są plikami dźwiękowymi, używającymi formatu WAVE, natomiast pliki z rozszerzeniem <literal role="extension">.c</literal> są plikami programów napisanych w języku C.</para>

<para>W tym polu powinno się podać wzorzec nazwy pliku.</para>

<para>Gwiazdka (<literal>*</literal>) jest znakiem maskującym używanym niemalże w każdej masce typu &MIME;. Kompletny opis wszystkich znaków maskujacych nie jest przedmiotem tego dokumentu, ale istotne jest, aby zrozumieć, że w tym kontekście gwiazdka <quote>pasuje</quote> do dowolnej liczby dowolnych znaków. Przykładowo maska <userinput>*.pdf</userinput> będzie pasowała do plików o nazwach <filename> Datafile.pdf</filename>, <filename>Graphics.pdf</filename>, czy <filename>User.pdf</filename>, ale nie do <filename>PDF</filename>, <filename>Datafile.PDF</filename>, czy <filename>.pdf</filename>.</para>

<tip><para>Pożyteczne jest określenie kilku masek. Jednej dla nazw pisanych dużymi literami, jednej - małymi, itp. Zapewni to poprawne rozpoznawanie typów plików przez &kde;.</para></tip>

</sect3>

<sect3 id="file-assoc-use-desc">
<title>Edycja opisu typu MIME</title>

<para>Możesz wpisać krótki opis typu &MIME; w polu tekstowym podpisanym <guilabel>Opis</guilabel>. Opis ten ma jedynie służyć użytkownikowi - nie wpływa on w żaden sposób na funkcjonowanie typu &MIME;.</para>

</sect3>

<sect3 id="file-assoc-use-app">
<title>Edycja skojarzeń z programami</title>

<para>Do konfigurowania programu dla danego typu &MIME; służą cztery przyciski (<guibutton>Przesuń w górę</guibutton>, <guibutton>Przesuń w dół</guibutton>, <guibutton>Dodaj</guibutton> i <guibutton>Usuń</guibutton>) oraz pole wyboru (w którym wypisane są programy).</para>

<para>Pole wyboru zawiera listę wszystkich programów powiązanych z danym typem &MIME;. Lista ta ma specyficzną kolejność. Program na samej górze tej listy jest pierwszym, który zostanie użyty do otwarcia pliku. Jeśli się nie uda, wypróbowany zostanie drugi, itd.</para>

<note><para>Co to znaczy, że jest więcej niż jeden program dla każdego typu &MIME;? Czemu to ma służyć?</para>

<para>Jak już zostało powiedziane, &kde; dostarczane jest z prekonfigurowanymi skojarzeniami dla wielu setek typów plików. Prawda jest taka, że &kde; jest instalowane w systemach z różnymi zestawami programów. Pozwalając na przypisanie wielu programów do jednego typu &MIME; zapewniamy, że &kde; będzie działać poprawnie, nawet jeśli jakiś program nie jest zainstalowany.</para>

<para>Przykład:</para>
<para>Dla typu &MIME; <literal>pdf</literal> mamy dwa programy z nim skojarzone. Pierwszym programem jest <application>PS Viewer</application>. Jeśli jednak w Twoim systemie nie ma zainstalowanego <application>PS Viewer</application>, &kde; spróbuje otworzyć drugi program, czyli <application>Adobe Acrobat Reader</application>. Jak widać, dzięki temu &kde; będzie nadal działać, a Ty możesz dodawać i usuwać programy.</para></note>

<para>Ustaliliśmy, że kolejność jest istotna. Możesz zmienić kolejność programów jednokrotnie klikając myszką na programie, który chcesz przesunąć, a następnie naciskając jeden z przycisków <guibutton>Przesuń w górę</guibutton> lub <guibutton>Przesuń w dół</guibutton>. To przesunie aktualnie wybrany program o jedno miejsce w górę lub w dół na liście programów. </para>

<para>Możesz dodawać nowe programy do tej listy klikając przycisk <guibutton>Dodaj...</guibutton>. Pojawi się okno dialogowe, w którym możesz wybrać program, którego chcesz używać dla tego typu &MIME;. Kliknij przycisk <guibutton>OK</guibutton>, gdy skończysz, a program zostanie dodany do listy.</para>

<para>Możesz usunąć program (zapewniając w ten sposób, że dany program nigdy nie będzie uruchamiany dla tego typu &MIME;) jednokrotnie klikając na nazwie programu, a następnie klikając przycisk <guibutton>Usuń</guibutton>.</para>

<tip><para>Dobrym pomysłem jest użycie przycisków <guibutton>Przesuń w górę</guibutton> oraz <guibutton>Przesuń w dół</guibutton> do przesuwania na niższą pozycję programu, którego wolimy nie używać, niż całkowicie usuwać go z listy. Kiedy usuniesz program, a z jakiegoś powodu preferowany przez Ciebie program nie będzie mógł być uruchomiony, nie będziesz mieć czym otworzyć danego pliku.</para></tip>

</sect3>

<sect3 id="file-assoc-embedding">
<title>Osadzanie</title>
<para>Gdy klikniesz na zakładce <guilabel>Osadzanie</guilabel>, Twoim oczom ukaże się grupa trzech przycisków o nazwie <guilabel>Po kliknieciu lewym przyciskiem</guilabel>. Określają one, jak &konqueror; wyświetla pliki danego typu &MIME;:</para>

<variablelist>
<varlistentry><term>Pokaż plik we wbudowanej przeglądarce</term>
<listitem><para>Jeśli ta opcja jest wybrana, plik będzie wyświetlany <emphasis>wewnątrz</emphasis> okna &konqueror-dopelniacz;.</para></listitem></varlistentry>
<varlistentry><term>Pokaż plik w osobnym oknie</term>
<listitem><para>Opcja ta powoduje otwarcie osobnego okna w celu pokazania pliku danego typu.</para></listitem></varlistentry>
<varlistentry><term>Użyj ustawień dla grupy.</term>
<listitem><para>To spowoduje używanie dla tego typu &MIME; ustawień takich, jak dla jego grupy. Przykładowo, jeśli edytujesz typ &MIME; pliku dźwiękowego, to ta opcja sprawi, że używane będą ustawienia dla grupy typów dźwiękowych.</para></listitem></varlistentry>
</variablelist>

<para>Poniżej znajduje się pole listy o nazwie <guilabel>Hierarchia usług</guilabel>.</para>

<para>Jeśli uruchomiony jest &konqueror;, możesz kliknąć plik <mousebutton>prawym</mousebutton> przyciskiem myszy, a pojawi się menu z wpisem <guimenu>Podgląd w...</guimenu>. W tym polu wyświetlane są programy w takiej kolejności, w jakiej się pojawią w tym menu.</para>

<para>Możesz zmienić ich kolejność używając przycisków <guibutton>Przesuń w górę</guibutton> i <guibutton>Przesuń w dół</guibutton>.</para>

</sect3>

<sect3 id="file-assoc-use-done">
<title>Zapisywanie zmian</title>

<para>Kiedy już skończysz dokonywanie zmian w typach &MIME;, kliknij przycisk <guibutton>Zastosuj</guibutton>, aby zastosować zmiany, jednocześnie pozostając w tym module.</para>

</sect3>
</sect2>

</sect1>

</article>